قصد این مقاله بررسی سیر عودنوازی ۵۰ سال اخیر در ایران می باشد. سال هایی که روند تکامل این ساز دوباره طی میشود. برای تحلیل این روند نوازندگان را در ۳ دسته نسل اول، دوم و سوم تقسیم بندی کرده ایم.در این مطلب برای بررسی نوازندگان از وجوه مختلف نوازندگی و همچنین میزان تاثیر آن ها در گسترش این ساز شاخص هایی را ارایه می نمایم که در مجموع فن اجرای یک نوازنده از جنبه های متفاوت تا حس و موزیکالیته و همه جزییاتی که در گوش نوازبودن یک اثر موسیقایی می تواند دخیل باشد را نشان می دهد.
در این گزارش از طریق گفتوگو با نوازندگان و مدرسان مطرح این ساز سعی شده کلیتی از وضعیت موجود آموزشی ساز عود در ایران ارائه شود و پس از آن با بررسی اجمالی فعالیتهای سیستماتیک و موثر آموزش این ساز در جاهای دیگر دنیا، وضعیت آموزش موسیقی در ایران با آن مقایسه شود. البته در بخش تحلیل نهایی که پس از گفتههای اساتید عودنواز میآید کمی پا فراتر از موضوع متد آموزشی گذاشته شده و جریان کلی آموزش مورد بررسی قرار گرفتهاست و اینکه شرایط آموزش موسیقی در ایران به طور کلی در چه وضعیتی است و چه موانع و چالشهایی در مقابل آن وجود دارد.
من همیشه به شاگردان توصیه میکنم، اگر ما میخواهیم خودمان را مطرح کنیم به صورت کلی باید با موسیقی خودمان این کار را انجام دهیم، در حقیقت من به شاگردان توصیه میکنم که سعی کنید ایرانی بزنید، البته موسیقی عربی را برای آموزش، دانش و آگاهی بیشتر استفاده کنید، اما اگر میخواهید خود را در مقابل نوازندگان خارج از ایران مطرح کنید باید از موسیقی ایرانی، از تکنیکهای ایرانی و از موسیقی ردیف بهره ببرید و در حقیقت از راه خود وارد ماجرا بشوید.
خانه موسیقی اینقدر خنثی عمل کرده و کرخت بوده است، اصلا هیچ خبری راجع به آن جذابیتی ندارد، سال به سال یک جشن میخواهند بگیرند، ۲ ساعت برنامهای بگذارند و بگویند ما کاری کردیم. برای این برنامهی دو ساعته یک نفر دبیر و یک نفر هم قائم مقام دبیر جشن میشود. ولی هیچ فعالیتی نشده و نمیشود و به هر صورت تا این قسمت صنفی ماجرا درست نشود، همه نشستهاند میگویند کی ساز را نشان میدهند؟ کی بیمهی موزیسینها درست میشود؟ کی مشکلات رفاهیشان حل میشود؟ خود به خود که حل نمیشود.
سازسازی مدرسه تمام عمر است و این چیزی نیست که ما بگوییم به جایی رسیدیم و پروندهاش را ببنیدیم، بلکه باید مرتب روی این قضیه با چوبشناسان، ابزارشناسان، رنگشناسان، صوتشناسان، موسیقیدانان و کلیه کارشناسهای تخصصی این حوزه کار گروهی انجام داد. قطعا با پیشرفت سازسازی و ساخته شدن سازهای پیشرفتهتر میتوان به موسیقی پیشرفتهتر و کاملتری رسید و این دوره، دورهای طولانی است و شاید چند قرن برای ما زمان ببرد و هرکدام از ما به سهم خود میتوانیم بخشی از این راه طولانی را بپیماییم.
رامین جزایری، از استادهای چیره دست در ساخت تار و سه تار به شمار میآید. اگر سازسازهای فقید مثل یحیی، شاهرخ، حاج طاهر و عشقی را کنار بگذاریم به جرات میتوانم بگویم در حال حاضر، رامین جزایری بهترین سازنده سه تار است و از بهترینهای تارسازی به حساب میآید.