بخشی لقبی است که به برخی از نوازندگان دوتار در شمال خراسان و ترکمنصحرا داده میشود. بخشیها نوازندگان دوتار، آوازخوان، داستانگو، سراینده و سازندۀ ساز هستند. روشن گلافروز از معدود باقیماندگان نسل بخشیها، فرزند حمرا گلافروز و از نسل علی اکبر بخشی گلافروز در سال ۱۳۳۷ در روستای ملاباقر شیروان به دنیا آمد. نوازندگی دوتار نسل در نسل در بین اعضای خانوادۀ وی مرسوم بوده و او از کودکی نوازندگی را نزد پدربزرگ و پدرش فرا گرفت. گلافروز در جشنوارههای متعددی در ایران و کشورهایی چون فرانسه، ایتالیا و اتریش شرکت داشته و اجرای “زهره و طاهر” وی در پاریس مورد تمجید بسیار قرار گرفته و دکترای افتخاری موسیقی را نصیب او نمود. روشن گلافروز ادامۀ سنت داستانگویی و از معدود روایتگران شفاهی باقیماندۀ ایرانی است و به سه ترکی، کردی و فارسی روایتگری میکند.
استاد قسمت خانی از معدود آوازهخوانان و شاید آخرین آوازخوانی بود که بر فنون و سبکهای متنوع آوازی یا به گفتهی خود تالشیها «هواهای» این دیار مسلط بود. قسمت خانی هم موسیقی مهجور شبانی تالش را با نالهی لَلَه (نی هفتبند تالشی) به سوزناکترین شکل به اجرا میگذشت و خِلِه (از تزئیناتِ آواز تالش که به هنگام وجد از آواز سر داده شده خوانده میشد) میکرد، هم به فنون آوازی شاندرمنی و ماسالی مسلط بود و هم میراثدار لالاییها، نورروخوانیها و وَیَهخوانیها (عروسیخوانی) بود.
در جریان هشتمین جشنوارهی موسیقی نواحی، موفق شدیم نشستی با استاد محمدرضا اسحاقی، خنیاگر با ذوق اهل مازندران داشته باشیم. وی که خسته از بیمهری مسئولان جشنواره بود ساعاتی مهمان ما بود که نتیجه این نشست ویدئویی از تکنوازی و تکخوانی ایشان ضبط شد که در اینجا خدمت علاقهمندان به موسیقی محلی ایران تقدیم میشود.
در روزهای پایانی اردیبهشت ماه، هشتمین جشنوارهی موسیقی نواحی در تهران و کرمان برگزار شد. در شب ابتدایی این جشنواره در سالن سوره حوزه هنری، ۸ برنامه در نظر گرفته شده بود که از میان آنان تفاوت پیرمردی از خطهی مازندران با دیگران کاملا مشهود بود. موسیقی اصیل همراه با صدایی گرم و احساسی عجیب. او محمدرضا اسحاقی آخرین خنیاگر موسیقی مازندران است، متولد سال ۱۳۲۶ و موسیقی را از کودکی با آوازهای مادرش آموخته است.
هوره آوازی باستانی، ساده و غیر ریتمیک است که عموماً بدون همراهی ساز در مناطق کردنشینِ زاگرس و به ویژه در سه استان کرمانشاه، ایلام و لرستان که در آنها گویشِ کلهری کردی رایج است؛ خوانده میشود. این ابتداییترین و پر قدمتترین آوازی است که در حوزهی جغرافیایی ایران به گوش میرسد.
