موسیقی اسلش اشراق؛ معرفی آلبوم بارانداز از سیاوش امینی

از اشتوکهازن فقید، موسیقی‌دان عجیب و غریب معاصر، مصاحبه‌ای می‌خواندم که در آن از مکانیکی شدن موسیقی و نوازنده گلایه می‌کرد. مصاحبه‌کننده در جایی با او از ناگریزی مولودات پیوند اقتصاد (صنعت) با این هنر (موسیقی) صحبت می‌کند و به او خاطرنشان می‌کند که آفرینش موسیقی فقط یک عمل روحانی (اشراقی) نیست و منطق هم در آن دخالت دارد. اشتوکهاوزن جواب می‌دهد که سویِ منطقی، در درجه‌ی دوم قرار دارد، زیرا فقط جنبه تکنیکی قضیه را روشن می‌کند. مسئله اصلی این است که صداهایی چنان خالص آفریده می‌شوند که مجرایی خواهند بود برای حرکت نیروی هستی. مصاحبه‌شونده از او می‌پرسد ولی بالاخره این شما هستید که دارید یک ارتباط برقرار می‌کنید، نه؟ اشتوکهازن جواب خوبی به او می‌دهد. جوابی که به نظرم روح پیدایش و آفرینش در موسیقی الکترونیک، توجیهِ بودن، و شخصیت مستقل این گونه را به خوبی تبیین می‌کند. اشتوکهاوزن میگوید: نه! من شخصاً با هیچ چیز ارتباط برقرار نمی‌کنم، من تنها در حال آفرینش موسیقی‌ای هستم که تماس با ماوراءالطبیعه را ممکن می‌سازد.
هرچند موسیقی ببیش از بقیه‌ی اقسام هنری، به سبب ماهیت مبهم خود همیشه یک «ناشناخته» شناخته می‌شود، اما خروجی موسیقی الکترونیک از نظر تلاقی ذهن و تکنولوژی و التقاط ریاضی و هنر، نقطه‌ای است که می‌تواند خلاقیت انسان را از بعدی نشان بدهد و به وجهی برساند که تا پیش از این سابقه نداشت. من حقیقتاً نمی‌دانم در نقد یا معرفی یک هنرمند و آلبوم‌ش در این ژانر، چه باید گفت. چرا که آن‌چه در این‌جا دخیل است و عرضه می‌شود مستقیماً آنِ هنرمندی است که برای تولید و خروجی هنرش درگیرِ کمترین میزانِ تقیّدات دیروزی است. در این مورد خاص، توضیحات جلد هم زیاد راهگشا نیست. هرچند مورد این آهنگساز با آن عوالمی که اشتوکهاوزن در آن سیر می‌کند کاملاً مجزا است، ولی از لحاظ ایجاد یک اتمسفر خلسه‌آور شاید بتوان نکته‌ای مشترک در هر دو دید. وگرنه اولی موسیقی آوان‌گاردتر و غریب‌تری با گوش دارد و امینی در آهنگ‌سازی (آن‌طور که خودش هم می‌گوید) بیشتر گرایش به سبک‌های عامه‌پسندتری همچون IDM دارد. اجمالاً در مورد آلبوم باید گفت سیاوش امینی، آهنگساز و نوازنده‌ی گیتار آلبوم (ظاهراً تنها ساز به‌کاررفته در کار) است و بقیه‌ی اصوات، اصواتی هستند که با سینتی‌سایزر تولید کرده است. هرچند صداهای ناآشنا به گوش کمتر شنیده می‌شود و در ساخت و طراحی صداهای جدید چندان صدای شاخصی را نمی‌شنویم، اما ترکیب و یا چنانچه دقیق‌تر باید گفت ایجاد نویزها و اصوات و بازی آن‌ها با ملودی بسیار هنرمندانه عرضه شده است.

The Waterfrontبشنوید: دوکسایِ یک، از آلبوم بارانداز

آلبوم مجموعاً بیست و پنج دقیقه است و از هشت آهنگ تشکیل شده، با نام‌گذاری بر اساس واژه‌ی «دوکسا» و «پارادوکس». در تأویل این نام‌گذاری نیز جمله‌ای از رولان بارت را به کمک گرفته است: «هنجاری» (doxa) پذیرفته می‌شود، تن در نمی‌دهم؛ برای خلاصی از آن، نقیضش (paradoxa) را می‌آورم، این نقیض شر می‌شود، و به تحجری نو بدل شده و خود به شکل هنجاری نو در می‌آید و من باید به دنبال نقیض دیگری برایش بگردم.» به زعم من ساختار هشت آهنگ ارائه شده (با شمارگان نامرتب) به ترتیب، شبیه آن است که هنجارها را از دل تناقضی بیرون آورده است. یک پارادوکس، و چهار دوکسا به دنبال آن؛ یک پارادوکس دیگر، و دو دوکسا به دنبال آن. نادر طبسیان بر جلد آلبوم نوشته است: «احتمالات الگوریتمی متنوع بر اساس نظریه‌های ریاضی و منطقی، بخشی از ساختار موسیقی الکترونیک جدید را شکل می‌دهند. موسیقی علاوه بر این که محملی برای احساسات انسانی است در عصر تکنولوژی رایانه‌ای به محملی برای بیان خلاقیت‌های تفکرآمیز نیز بدل شده است. شرجی بارانداز و حضور اهل هوا و شیخ شنگر در موطن سیاوش، همراه با نیم‌نگاهی به الگوریتم و احتمالات، او را از ساختن قطعات هنجار ذهنش به هنجارشکنی در قطعات دیگر این آلبوم وا داشته است. با هر دوکسایی، پارادوکسی پدید آورده است و آخر سر آلبومش را با نهایت دقت از میان قطعات انتخاب کرده است؛ حاصلش شش دوکسا و دو پارادوکس است.»
سیاوش امینی پس از آلبوم «گره» که حاصل همکاری او با دو موزیسین جوان دیگر بوده، اکنون با «بارانداز» یک نام تثبیت‌شده در موسیقی الکترونیک (و شاید با مقداری تسامح بشود گفت آوان‌گارد) ماست. موسیقی‌اش کاملاً تکان‌دهنده، تأثیرگذار، مرموز، و در کل یک تجربه است. هم مرتبه‌ی پیشین که گره را شنفتم، و هم این بار که بارانداز را شنفتم، موسیقی‌اش من را غافل‌گیر کرد. برای من هم مایه‌ی خوشحالی است که هنرمندِ وطنی در این گونه دست به آفرینش زده است، و هم مزید خوشحالی است که لحن جدید و حرفه‌ای خودش را دارد. خصوصاً آن‌که پس از گره، در بارانداز مشخصاً لحن مستقل‌تری پیدا کرده است. نشر ماه‌ریز اخیراً (و متأسفانه بدون اطلاع‌رسانیِ مناسب) بارانداز را به صورت فیزیکی در ایران منتشر کرده. اگر از کاربران اسپاتیفای هستید از این‌جا میتوانید همه‌ی کارهای او مِن‌جمله همین آلبوم را بشنوید، و یا می‌توانید در بیپ‌تونز با قیمت دوهزار تومان این آلبوم را تهیه کنید؛ همچنین امینی قسمت‌هایی از هر سه آلبومش (به اضافه‌ی آلبوم جدیدش که هنوز در داخل ایران منتشر نشده است) را هم در ساندکلاود برای شنیدن قرار داده است.


One thought on “موسیقی اسلش اشراق؛ معرفی آلبوم بارانداز از سیاوش امینی

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *