نصیر شمه در سال ۱۹۶۳ در روستای کوت، در نزدیکی رود دجله در کشور عراق متولد شد. یازده ساله بود که اول بار عود را در دستان استادی نوازنده دید و کنجکاویاش برای شناخت این ساز به تنبیه او ختم شد. اما نه این تنبیه، و نه اعتقادات سنتی/مذهبی پدر مغازهدارش، مانع حرکت نصیر به سمت عود نشد.
عود به عنوان یکی از سازهای اصلی و کهن موسیقی خاورمیانه از اولین سازهای شرقی بود که به گروههای موسیقی جز راه پیدا کرد. سازی که امروز جلوهی باشکوهی از موسیقی شرقی را در این ژانر از خود به نمایش گذاشته است. در این یادداشت تلاش خواهم کرد به سیر تاریخی تولد، حیات و شکوفایی ساز عود در موسیقی جز بپردازم.
ساز عود حالت نمادین بسیار پررنگی دارد و دید ارمنیهای مقیم آمریکا به این ساز روایتگر هویت ارمنی-آمریکاییها است. سفرهای «عودی هرانت کِنکولیان» بسیار مورد توجه اجتماع دیاسپورای ارمنی قرار میگرفت. از نظر بافت تاریخی، ارمنی-آمریکاییها به او به عنوان یک شخصیت شناختهشده در موسیقی احترام بسیاری میگذارند، درست مانند هالهای که ژیوان گاسپاریان، استاد معاصر دودوک را احاطه کرده است.
یوردال توکجان، متولد ۱۹۶۶ در ترکیه است. او در ۱۹۹۸ از کنسرواتوار دولتی موسیقی ترکی متعلق به دانشگاه فنی استانبول فارغالتحصیل شد و با عضویت در هیأت علمی در همان دانشگاه به تدریس و تحقیق پرداخت. در ۱۹۹۰ به عضویت گروه موسیقی وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه درآمد و به این واسطه در فرانسه، هلند، بلژیک و اسپانیا اجراهایی با گروه همان نهاد داشت و همچنین به عنوان یک سولیست با ارکستر مجلسی هلند در برنامۀ موسیقی اروپایی با محوریت عود اجراهایی داشته است
قطعهی مسار (Masar) یک قطعهی مینیمال است که با تریوی عود اجرا شده است. در ابتدا قدرت فیگور ملودیک آن هر شنوندهای را مجذوب خود میکند. نکتهی جالب و متمایزکنندهٔ این قطعه، ساده بودن ملودی و در عین حال عمیق بودن آن است. شنونده با توجه به تکرارهای متوالی یک الگوی ملودی از شنیدن آن خسته نمیشود و در نتیجه این قطعه با روایتی کاملاً مینیمال شنونده را مجذوب خود می کند.
هر جا صحبت از انور براهم، آهنگساز و نوازندهی تونسی ساز عود بوده، بیشتر به سبک موسیقایی او و پیوند شخصی و عمیقی که توانسته میان ساز عود و موسیقی جز برقرار کند پرداخته میشود. اما با این حال نمیتوان هنر براهم در تکنوازی و لحن ویژهی او در عودنوازی را نادیده گرفت. علی سریتی، آموزگارِ عودِ براهم دربارهی شاگردش میگوید: « او بهترین نوازندهی عود در تونس است. انگشتگذاری او و مدل نواختن سیمها توسط او منحصربه فرد و دارای راز و رمزی شخصی است.»