۱
۱۹۹۴، نروژ، اسلو، استودیوی رینبو.
کِتیل بیورنستاد (Ketil Bjørnstad)، دیوید دارلینگ (David Darling)، تریه ریپدال (Terje Rypdal) و یان کریستنسن (Jon Christensen) به پیشنهاد مانفرد آیشر (Manfred Eicher) دور هم جمع شدهاند و دوازده قطعه را با هم اجرا میکنند. تمام قطعهها را بیورنستاد ساخته و خود او پیانو مینوازد. دارلینگ و ریپدال، ویلنسل و گیتار الکتریک مینوازند و کریستنسن هم درامر است.
یک سال بعد مانفرد آیشر این دوازده قطعه را در انتشارات ECM منتشر میکند و آلبوم، «دریا» (The Sea) نام میگیرد. چیزی نمیگذرد که آلبوم به یکی از محبوبترین آلبومهای ECM تبدیل میشود و نقدهای مثبت به سمت آن سرازیر میشوند. این همکاری آنقدر خوشیمن است که دو سال نمیگذرد که دوباره هر چهار نفر برای همکاری مجدد دور هم جمع میشوند و آلبوم «دریا ||» (The Sea II) را ضبط میکنند و از همکاری دو نفرهی بیورنستاد و دارلینگ نیز آلبوم رودخانه (The River) به وجود میآید.
در میان دوازده قطعهی آلبوم «دریا» که با اعداد رومی نام گرفتهاند، قطعهی پنجم (The Sea V) یکی از زیباترین قطعههای آلبوم است. آرشههای دارلینگ به جملههای درخشان بیورنستاد عمق میدهد و ریتمیک بودن قطعه، دست کریستنسن را باز میگذارد اما این ریپدال است که در اواخر دقیقه چهارم و در حالی که بیش از دو سوم از قطعه گذشته است، با ورود خود اوج قطعه را رقم میزند و خودنمایی میکند.
بشنوید: Ketil Bjørnstad, David Darling, Terje Rypdal & Jon Christensen – The Sea V
۲
۲۰۰۵، آلمان، لایپزیگ، فستیوال جَز.
حالا شش سال است که کتیل بیورنستاد و تریه ریپدال با هم کنسرت میدهند. تایوان، کانادا، ایتالیا، اسکاتلند، جزایر قناری، کشور خودشان نروژ و حالا در فستیوال جز در شهر لایپزیگ آلمان اجرا دارند. کنسرت با ضربات محکم بیورنستاد به کلیدهای بم پیانو آغاز میشود و برای حدود دو دقیقه بیورنستاد و ریپدال یک فضاسازی سنگین و کمنظیر را اجرا میکنند و بعد بیورنستاد شروع به نواختن یک ملودی آشنا میکند. قطعهی The Sea V است. حالا ریپدال به نسبت اجرای ده سال قبل، نقش پررنگتری دارد و به همین خاطر فراز و فرودهای قطعه هم بیشتر شده است و شاید این اجرا بیشتر از اجرای ده سال قبل، احساسات را برمیانگیزد.
کنسرت با قطعات دیگری از بیورنستاد، ریپدال و ادوارد گریگ ادامه پیدا میکند. ECM سه سال بعد با عنوان «زندگی در لایپزیگ» (Life in Leipzig) این اجرای زنده را منتشر میکند. با وجود کنسرتهای متعدد بیورنستاد و ریپدال در سالهای قبل، این آلبوم اولین اجرای زندهی این دو هنرمند است که منتشر میشود و استقبال خوبی هم از آلبوم میشود.
بشنوید: Ketil Bjørnstad & Terje Rypdal – The Sea V
۳
۱۹۸۵، نروژ، اسلو، استودیوی روزنبرگ.
کتیل بیورنستاد ۳۳ ساله است. از او حدود ده آلبوم موسیقی منتشر شده است و در اواسط دوران کاری خودش به سر میبرد. سال گذشته او ۲۴ قطعهی جدید نوشته است و نیمی از آنها را در استودیوی رینبو به صورت سولوی پیانو اجرا و ضبط کرده است و حالا در استودیوی روزنبرگ دوازده قطعه دیگر را ضبط میکند.
بیورنستاد این قطعات را Preludes 1 & 2 نام نهاده و خودش هم تهیهکنندهی خودش بوده است، چرا که به گفته خودش در حال پیدا کردن لحن هنری جدیدی بوده، لحنی مینیمالیستیتر. اینها را بیورنستاد سالها بعد دربارهی این قطعات میگوید و اضافه میکند که بین این دو آلبوم و آلبومهایی که بعدها برای ECM کار کرده، ارتباط تنگاتنگی وجود دارد.
این قطعات جایی در مرز کلاسیک و جز قرار میگیرند و در عین حال که فرم محکمی دارند، قابلیت بالایی برای بداههپردازی در آنها دیده میشود. همانطور که خود بیورنستاد هم گفته، این قطعات لحنی جدید برای او به همراه دارد؛ موسیقیای تصویری که در آلبومهای بعدیش نمود پیدا میکند، بهخصوص آلبومهایی که با نشر ECM از اواسط دهه ۹۰ به بعد منتشر میکند. بیورنستاد به صورت مستقیم از بسیاری از این قطعات در آلبومهای بعدی خودش استفاده میکند و آنها را دوباره تنظیم و اجرا میکند. قطعهی Prelude 13 قطعهای است که او یک دهه بعد با همکاری دو هموطنش تریه ریپدال (گیتار) و یان کریستنسن (درام) و نیز دیوید دارلینگ نوازندهی ویلنسل آمریکایی در آلبوم «دریا» (The Sea) به شکلی جدید اجرا میکند.
کارهای دهه ۸۰ بیورنستاد در استودیوهایی ضبط شده که در آن زمان امکانات ضبط دیجیتال نداشتهاند. در سال ۲۰۱۱ نشر Hubro، آلبومهای Preludes 1 ۱۹۸۴ و Preludes 2 ۱۹۸۵ و Pianology ۱۹۸۷ را در آلبومی به نام Early Piano Music بازنشر میکند و این کارها در دسترس کاربران دنیای دیجیتال قرار میگیرد.
بشنوید: Ketil Bjørnstad – Prelude 13